เพาะเมล็ดไม่ยากอย่างที่คิด…

เรามาเพาะเมล็ดกันค่ะ!! ปกติที่สวนจะเพาะเมล็ดปีละ 1-2 ครั้งค่ะ เพราะคนเพาะค่อนข้างขี้เกียจ ช่วงปีใหม่ 59 หนึ่งใช้วันหยุดไปกับการเพาะเมล็ด เลยมีโอกาสได้ถ่ายรูปขั้นตอนการเพาะมาให้แบ่งปันเพื่อนๆค่ะ หลังจากที่ตลอดมา หนึ่งจะส่งลิงค์ “มาเพาะเมล็ดกับ cactus old กันเถอะ” ของป๋าโอ่ง ให้กับทุกคนที่ถามเกี่ยวกับการเพาะเมล็ดตลอดปีกว่าๆที่เปิดเพจมา ตอนนี้หนึ่งก็อยากมีบทความเป็นของสวนตัวเองบ้างอะไรบ้าง

การเพาะเมล็ดของ Dressrosa Garden ส่วนมากจะเพาะแบบปิด และเพาะครั้งละเยอะๆเลยค่ะ (อย่างที่กล่าวมาว่า เพาะปีละ 1-2ครั้ง) แต่พื้นฐานการเพาะเมล็ดเหมือนปกติค่ะ เพื่อนๆสามารถนำไปปรับใช้ได้นะคะ

หนึ่งมีข้อแนะนำจากประสบการณ์ของหนึ่งก่อนเริ่มเพาะเมล็ดดังนี้ค่ะ

เมล็ดที่ยังไม่เพาะ สามารถเก็บไว้ในตู้เย็นได้ค่ะ ใส่ถุงซิป เก็บในกล่องปิดสนิท ไม่ให้โดนแสง เอาแช่ตู้เย็นไว้
เพาะเมล็ด อุปกรณ์ต้องพร้อม จะได้ไม่สะดุดขั้นตอนใดขั้นตอนนึง และควรมีวันหยุดหรือเวลาว่างยาวๆ
ทุกขั้นตอนสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในแบบของตัวเองได้ค่ะ ไม่จำเป็นต้องเหมือนทุกอย่าง

วัสดุและอุปกรณ์ในการเพาะเมล็ด (ตามตัวอย่างในรูป)

เมล็ดกระบองเพชร (สำคัญมาก ถ้าไม่มีจะไม่ได้เริ่ม)
ดินเพาะเมล็ด
ภาชนะเพาะเมล็ด
วัสดุรองก้นภาชนะเพาะเมล็ด
ถาดรองน้ำ ทรงสูงกว่าภาชนะเพาะเมล็ด
น้ำเปล่า
ถุงพลาสติก
ยางรัด/เชือก

และ เตรียมสถานที่จัดวางถาดเพาะเมล็ดให้พร้อมนะคะ…. 8-)

เราจะเริ่มจากการจัดสถานที่ทำงานของเรา และเตรียมอุปกรณ์เพื่อให้งานเพาะเมล็ดของเราง่ายที่สุด

1. รองก้นภาชนะเพาะเมล็ด

วัสดุรองก้นจะเป็นกากมะพร้าว โฟม หินกรวดเม็ดใหญ่ๆ หรือ อะไรก็ได้ที่หาได้ใกล้ตัวค่ะ ใช้รองก้นภาชนะเพื่อไม่ให้ดินเพาะไหลออกจากรูเวลาแช่น้ำค่ะ จะไม่รองก็ได้ถ้ารูก้นกระถางเล็ก…. ที่สวนใช้หินภูเขาไฟเบอร์ 01 ค่ะ

เรียงภาชนะเพาะเมล็ดในถาดที่เตรียมไว้

ตักหินภูเขาไฟใส่ให้บังรูที่ก้นภาชนะเพาะเมล็ด

ทำจนเต็มถาด และทำถาดอื่นๆไปเรื่อยๆ จนเสร็จหมด (สามารถวางซ้อนกันได้ค่ะ เพื่อเป็นการประหยัดพื้นที่)

2. ใส่ดินเพาะลงในภาชนะเพาะเมล็ด เป็นขั้นตอนที่ง่ายรองลงมาค่ะ

หลังจากรองก้นภาชนะเรียบร้อยแล้ว เราจะตักดินเพาะใส่ภาชนะเพาะเมล็ด ให้อยู่ระดับปากภาชนะ ใช้ช้อนกดๆให้แน่นนิดหน่อย เพื่อป้องกันดินเพาะยุบตัวเวลาแช่น้ำค่ะ เนื่องจากดินเพาะมีพีสมอสผสมอยู่จะโปร่งมาก เมื่อแช่น้ำพีสมอสจะยุบตัวลง ถ้าใส่ดินไม่แน่น อาจจะยุบเหลือแค่ครึ่งกระถางค่ะ

ใส่ดินในภาชนะเพาะจนเต็มถาด และทำถาดอื่นๆไปเรื่อยๆ จนเสร็จหมด (สามารถวางซ้อนกันได้ค่ะ เพื่อการประหยัดพื้นที่)

3. แช่ดินเพาะในน้ำให้ชุ่ม

ขั้นตอนที่ง่ายรองลงมาค่ะ เทน้ำเปล่าลงในถาด แช่ดินเพาะในน้ำให้ชุ่ม เพื่อการดูดน้ำที่ดีของดิน ระดับน้ำที่แช่ควรต่ำกว่าขอบกระถางประมาณ 1 ซม.

**เคล็ดลับ: ควรทำดินเพาะให้ชื้นเล็กน้อยก่อนที่จะนำมาให้งาน เพื่อให้ดินดูดน้ำได้ดี ไม่ต้องรอนาน….
**เคล็ดลับ2: น้ำที่แช่ จะผสมยากันเชื้อรา หรือ B1 ก็ได้ค่ะ แล้วแต่ความชอบค่ะ

เวลาแช่น้ำให้แช่ทิ้งไว้จนดินดูดน้ำชุ่มถึงหน้าดิน วิธีสังเกตคือ ใช้นิ้วแตะๆหน้าดินดู ถ้ามีน้ำซึมๆออกมาแสดงว่าใช้ได้แล้วค่ะ

4. โรยเมล็ด

มาถึงขั้นตอนที่ยากที่สุด คือปกติถ้าจะติดป้ายชื่อ หนึ่งจะเขียนป้ายชื่อก่อนโรยเมล็ด พอโรยเมล็ดเสร็จค่อนเสียบป้ายค่ะ หรือบางครั้งเขียนที่กระถางด้วยปากกาเคมีที่ลบไม่ออกค่ะ

** ครั้งนี้เมล็ดเยอะ หนึ่งเลยโรยเมล็ดหนาแน่นหน่อย และรอบนี้ไม่ได้ทำแท็กค่ะ

5. แตะๆเมล็ดให้จมดิน

ขั้นตอนพิเศษค่ะ เกือบยากที่สุด ต้องใช้ความใจเย็นมากๆ แต่น้อยกว่าโรยเมล็ดหน่อยนึง

เมื่อโรยเมล็ดเสร็จทั้งถาด เราจะใช้นิ้วแตะๆเมล็ดให้จมดินลงไปเล็กน้อย เพื่อให้เมล็ดเปียกน้ำ และ เก็บรายละเอียดดินที่เลอะเทอะ แตะๆจิ้มๆ มือเบาๆนะคะ (จะเห็นถ้วยซ้ายมือล่าง เมล็ดจมลงในดิน และเปียกน้ำ) นอกจากนี้การกดเมล็ดให้จมดินยังช่วยให้ต้นไม้ส่วนหนึ่ง ที่งอกมาไม่ล้มกระจัดกระจายค่ะ

6-7. ยกภาชนะเพาะเมล็ดขึ้น วางให้สะเด็ดน้ำ และใส่ถุงพลาสติกค่ะ

**ขั้นตอนนี้จะไม่ใช้ถุงพลาสติกใสก็ได้ค่ะ สามารถใส่ภาชนะเพาะเมล็ดในถุงซิบ หรือถ้วยพลาสติก หรือตู้ปลา หรือกล่องพลาสติกก็ได้ค่ะ ขอแค่เป็นอุปกรณ์ปิดที่ใสสามารถใช้ได้หมดค่ะ

8. มัดปากถุงให้สนิท ด้วยยาง หรือเชือก หรือลวด…

ปล. ในรูปหนึ่งใช้เชือกมัดปากถุงค่ะ ปกติหนึ่งจะใช้ยางมัดค่ะ แต่พอนานๆยางเปื่อย เลยลองเปลี่ยนมาใช้เชือกดู แต่ว่ามัดยากและเจ็บมือ (ได้แผลเลย) มัดเชือกไปได้ 2 ถาด หนึ่งก็กลับมาใช้ยางเหมือนเดิมแล้วค่ะ

9. ขั้นตอนสุดท้าย วางถาดเพาะเมล็ดไว้ในที่อบอุ่น และสว่าง แต่ร่ม

ไม่ควรถาดเพาะเมล็ดให้โดนแดดโดยตรงนะคะ มีเหตุผลดังนี้ค่ะ

แสงแดดจะทำให้เกิดตะไคร่น้ำปกคลุมหน้าดิน ทำให้เมล็ดไม่งอก นอกจากนี้ ถ้าคลุมต้นอ่อนที่กำลังงอก จะทำให้ต้นอ่อนเน่า และตายค่ะ
ความชื้นในถุง เมื่อโดนแสงแดดโดยตรง จะทำให้ร้อนจัด เมล็ดที่ยังไม่งอกหรือต้นอ่อนที่กำลังงอกจะสุกได้ค่ะ
เมื่อในถุงร้อนจัด เมล็ดที่สุก เมล็ดที่ไม่งอก หรือต้นอ่อนที่ตายจะเน่า และทำให้เกิดราค่ะ

รูปด้านล่าง เป็นที่วางเฉพาะกิจของสวนเดรสโรซ่าค่ะ ช่วงฤดูหนาวแดดเปลี่ยนทิศไม่มีแดด เราก็เริ่มเพาะเมล็ด พอแดดเริ่มมาก็ใช้วางอนุบาลไม้เพาะเมล็ดและต้นไม้ที่เปลี่ยนกระถางปรับแดดรอเข้าโรงเรือนแทน